Nasze Sprawy

Wielkanoc nie tylko po polsku

Zamieszczone przez eryk | Kategorie Publicystyka

Nie da się ukryć, że my, Polacy jesteśmy niezwykle przywiązani do tradycji. Tradycyjnie dyskutujemy o wyższości Świąt Wielkiej Nocy nad Bożym Narodzeniem (lub odwrotnie), tradycyjnie przed każdymi świętami urządzamy wielkie sprzątanie (bo jakżeby inaczej!) i również tradycyjnie przygotowujemy świąteczne przysmaki…

A teraz poważnie. Trwa właśnie Wielki Tydzień, który poprzedza najważniejsze dla chrześcijan wydarzenie. Rodzime zwyczaje i obrzędy związane z Wielkanocą znamy doskonale, może wobec tego przyjrzyjmy się, jak przedstawiają się one w innych zakątkach Europy?

Niemcy

Nasi sąsiedzi zza Odry celebrację Wielkanocy rozpoczynają w Wielki Piątek, który jest u nich dniem wolnym od pracy. Najbardziej uroczysty charakter mają jednak Niedziela i Poniedziałek, chociaż ten ostatni nie ma takiego wymiaru jak w Polsce. W Wielką Sobotę święci się w Niemczech ogień, który jest później rozdawany wiernym. Podobnie jak w Polsce, uroczysty charakter ma śniadanie w Niedzielę Wielkanocną – na stołach goszczą wówczas jaja, pasztety i wędliny. Ważnym elementem niemieckiej Wielkanocy jest bukiet, zwykle przygotowany z zielonych gałązek i wydmuszek. Tradycja wymaga również, by w mieszkaniu lub ogrodzie schować pisanki lub czekoladowe zajączki. Ich odnalezienie należy oczywiście do zadań najmłodszych, którzy z okazji Wielkanocy dodatkowo otrzymują upominki. Stałym elementem świętowania są odwiedziny i rodzinne zebrania. Coraz częściej spotyka się również alternatywne formy spędzania świąt, chociażby kilkudniowe wycieczki.

Hiszpania

Ponad 80% ludności Hiszpanii stanowią katolicy, stąd też Wielkanoc jest tam największym świętem. Obok tradycji związanych z nabożeństwami i spotkaniami rodzinnymi, pielęgnuje się zwyczaj obrazowania Męki Pańskiej – Święta mają charakter teatralny, wręcz widowiskowy, odbywają się liczne przedstawienia Drogi Krzyżowej oraz procesje. Wielki Tydzień obfituje w widowiska i pochody. Można odnieść wrażenie, że Hiszpanie bardziej skupiają się na cierpieniu Jezusa, niż na samym fakcie Zmartwychwstania.

W okresie świątecznym liczne organizacje religijne aranżują procesje, w czasie których niesione są tzw. pasos – ogromne platformy z figurami Chrystusa lub Matki Bożej, jak również całymi scenami religijnymi. Do wykonania pasos często używa się srebra, kości słoniowej, drewna, w efekcie więc stanowią zarówno elementy sacrum, jak i dzieła sztuki.

Grecja

Grecy są w większości wyznania prawosławnego, dlatego Wielkanoc jest dla nich świętem szczególnym. Jej celebrowanie zaczynają dużo wcześniej niż Polacy; początkiem jest dla nich tzw. Sobota Łazarza, czyli sobota przypadająca tuż przed Niedzielą Palmową.

Właśnie wtedy domy odwiedzają dzieci, które śpiewają hymn „Łazarz”, za co otrzymują drobne pieniądze i upominki. W Niedzielę Palmową wierni uczestniczą w porannej mszy, na której otrzymują krzyże uplecione z zielonych gałązek palmowych.

Poniedziałek jest początkiem Wielkiego Postu, w czasie którego Grecy nie spożywają mięsa i nabiału. Wtorek to – podobnie jak dzień poprzedni – czas modlitwy, ale i czytania Biblii. Wówczas gospodynie przygotowują tradycyjne greckie ciasteczka, tzw. koulourakia. W środę wieczorem błogosławiony jest Święty Olej, czwartek upływa Grekom na kolorowaniu jajek oraz tworzeniu wyobrażeń grobu Pana Jezusa, natomiast Wielki Piątek to dzień żałoby: zamknięte są sklepy i przedsiębiorstwa, na masztach powiewają świąteczne flagi. Wierni spożywają w tym dniu tradycyjną potrawę, czyli zupę z pasty sezamowej i cebuli zaprawionej octem. W godzinach popołudniowych celebruje się uroczystość Męki Pańskiej. Wielka Sobota jest ostatnim dniem Wielkiego Postu. W tym dniu wieczorem sprawowana jest Msza Rezurekcyjna, podczas której kapłan zapala świecę i przekazuje święty ogień. Niedziela to podobnie jak w Polsce, czas świętowania i spotkań w najbliższymi.

Szwecja

Oryginalnym szwedzkim zwyczajem wielkanocnym są wizyty dzieci przebranych za czarownice. Maluchy, odziane w chustki i długie suknie, z pomalowanym buziami życzą wszystkim Wesołej Wielkanocy i zostają obdarowane smakołykami lub drobnymi pieniędzmi. Tradycja ta pochodzi z czasów, w których wierzono, iż w Wielki Czwartek czarownice zlatywały się na miotłach, aby na Łysej Górze spotkać diabła. Próbowano je przestraszyć paleniem ognisk, Dla Szwedów najważniejszą częścią Świąt jest Wielki Piątek, który – podobnie jak w Niemczech, jest dniem wolnym od pracy. Posiłki wielkanocne składają się w Szwecji głównie z jaj oraz ryb. Na większości stołów można znaleźć śledzie, łososia, tzw. sztokfisze (suszone ryby) oraz tradycyjne bułeczki pszenne, zwane semlor.

Czechy

Nieco odmienna od naszej, jest czeska tradycja wielkanocna, albowiem tylko jeden dzień w tygodniu wielkanocnym określany jest jako Wielki – to Wielki Piątek. Pozostałe dni określane są kolorami: Czarna Środa, Zielony Czwartek, Biała Sobota. W Niedzielę Palmową Czesi święcą bazie, nazywając ten dzień Niedzielą Kwiatową. Niezwykle popularne jest organizowanie w Wielkim Tygodniu świątecznych jarmarków, na których Czesi mogą kupić drewniane figurki, pisanki, cukierki oraz pomlazkę, czyli rózgę splecioną z wierzbowych gałązek. Rózgi te służą chłopcom do smagania dziewcząt, w zamian za co otrzymują pisanki lub słodycze.

Słowacja

Na Słowacji Wielkanoc rozpoczyna się w czwartek. Od 10 rano przestają bić dzwony; aż do Białej Soboty słychać jedynie kołatki. Niedziela wygląda niemal identycznie jak w Polsce, z ta różnicą, iż w koszyczku Słowaków znajdują się również rózgi. Uderzenie nią miało zapewnić dziecku zdrowie, a sama rózga miała ochraniać dom od złych mocy. Lany Poniedziałek do złudzenia przypomina nasz, polski. W niektórych regionach oblewa się kobiety wodą, w innych natomiast dodaje się czeski zwyczaj smagania rózgą.

Jakkolwiek obchodzona, jest Wielkanoc największym mistycznym przeżyciem, jakie dane jest nam, chrześcijanom, celebrować. Przygotujmy się do niego.

Opracowanie: EJ

Tagi: Kultura, Polecane, Religia

Odnośnik | Komentarze (1) | 5 kwietnia 2012

Jeden komentarz do “Wielkanoc nie tylko po polsku”

1. Miłośnik tradycji napisał(a):
   5 kwietnia 2012 godz. 23:04

   Wielkanocnych Świąt już pora,
   trzeba jaja wyjąć z wora,
   pomalować, pofarbować
   i kobiecie dać spróbować,
   żeby potem nie gerdała,
   że na święta jaj nie miała!
    
   Dzisiaj z  rana bez gadania,
   bierz się do jaj malowania.
   Maluj wszystkie bez wyjątku,
   i te z majtek i te z wrzątku.

   Wesołogo Alleluja
   Sympatycznym mieszkańcom naszego Miasteczka !