150 lat od wybuchu Powstania Styczniowego
Zamieszczone przez eryk | Kategorie Publicystyka
Dzień 22 stycznia 1863 roku przyjmuje się za datę wybuchu Powstania Styczniowego – największego polskiego zrywu niepodległościowego w XIX wieku. Tego dnia Komitet Centralny Narodowy przekształcił się w Rząd Tymczasowy i wydał w Warszawie manifest wzywający wszystkich mieszkańców Rzeczpospolitej do walki przeciw Imperium Rosyjskiemu.
Na wybuch Powstania Styczniowego złożyło się wiele czynników, m.in. przegrana Rosji w wojnie krymskiej 1856 r. W latach 1857-1861 powstało szereg tajnych organizacji niepodległościowych, reprezentujących różne środowiska i programy walki o wolność. Największą z nich była tzw. organizacja czerwonych, mająca w swych postulatach reformy agrarne i wprowadzenie ustroju demokratycznego. Czerwoni dążyli do podjęcia otwartej walki i przystąpili do przygotowywania powstania. Organizacja konspiracyjna białych, działająca wśród ziemiaństwa i bogatszych warstw społeczeństwa, była zwolennikiem pracy organicznej, krzewienia oświaty i rozbudzania świadomości narodowej, a jej członkowie walkę zbrojną o niepodległość widzieli raczej w dalszej perspektywie.
W odróżnieniu od większości poprzednich walk o niepodległość (w szczególności w okresie napoleońskim oraz Powstania Listopadowego) powstanie 1863 roku miało charakter wojny partyzanckiej. W jego trakcie stoczono ponad tysiąc bitew i potyczek, w tym także – w Łaskarzewie i najbliższych okolicach.
Ale o tym, co się działo podczas Powstania w naszym mieście i w pobliżu, napiszemy w drugiej części artykułu, która ukaże się niebawem na łamach „Naszych Spraw”. Niedługo też zamieścimy artykuły o ludziach, związanych z Łaskarzewem, którzy walczyli w Powstaniu Styczniowym.
Mimo znacznej przewagi wojsk rosyjskich, Powstanie Styczniowe było najdłuższym zrywem niepodległościowym, trwającym ponad 1,5 roku. Niestety, mimo wielu zwycięstw, prędzej czy później, powstańcy musieli ulec siłom rosyjskim. Ostatni dowódca powstańczy – ks. Stanisław Brzóska – został schwytany i stracony przez Rosjan wiosną 1865 r.
Powstanie Styczniowe spotkało się z dużym poparciem międzynarodowej opinii publicznej. W oddziałach powstańczych walczyli ochotnicy z wielu krajów Europy, w tym co najmniej kilkuset Rosjan i Ukraińców oraz kilkudziesięciu Węgrów, Włochów, Francuzów i Niemców. Po stronie polskiej przez szeregi oddziałów przewinęło się ok. 200 tysięcy żołnierzy, z tego co najmniej kilkanaście tysięcy poległo w walkach a kilkadziesiąt tys. osób zostało skazanych na zesłanie na Syberię.
Po upadku Powstania Rosja zlikwidowała autonomię Królestwa Polskiego a społeczeństwo poddano represjom i rusyfikacji. Nastąpił regres gospodarczy, do czego przyczyniło się także odebranie – za udział w Powstaniu – praw miejskich setkom miast. Los taki spotkał także Łaskarzew, który stracił prawa miejskie w 1869 roku. Niemniej jednak, dzięki Powstaniu utrwalona została świadomość narodowa i wymuszono na Rosjanach przeprowadzenie reformy rolnej, która w dłuższej perspektywie przyspieszyło postęp gospodarczy na ziemiach zaboru rosyjskiego.
Opracowanie: Naczelny
Ilustracja: Wikipedia
[al2fb_like_button]
Tagi: Historia
22 stycznia 2013 godz. 18:37
Walecznych tysiąc
z butelkami w ręku
wyszło na rynek
narobiło brzęku.
Przyszła policja
protokół spisała.
Walecznych tysiąc
do ciupy zabrała.
Taki komentarz o Powstaniu i być może również o Rozruchach 1905 roku – słyszałem jako dziecko od osoby urodzonej jakieś 15 lat po powstaniu.
Taką piosenkę (bo do tego była melodia) śpiewała swojemu mężowi, o socjalistycznych ciągotach (PPS) przed wojną, gdy żył jeszcze ks. kanonik Przesmycki, na którego pogrzeb przyjechał SAM CADYK z Góry Kalwarii …
Nic więcej nie napiszę, bo koncentruję się na PRECYZJI przekazu.
19 lutego 2013 godz. 17:40
[…] prezentowaliśmy kilka artykułów związanych ze 150-leciem wybuchu Powstania Styczniowego (m.in. 150 lat od Powstania, Atak na Łaskarzew, Obchody 150-lecia Powstania). Przy okazji tej obiecałem Czytelnikom […]